Test ze znajomości lektury
 

„Dynastia Miziołków” - Joanna Olech

Dynastia Miziołków to powieść napisana w formie pamiętnika. Oznacza to przede wszystkim, że narrator wypowiada się w pierwszej osobie i jest głównym bohaterem utworu. Od listu pamiętnik odróżniamy po tym, że nie jest przeznaczony dla innych, ale stanowi zapiski prywatne (dowodzi tego na przykład wpis Miziołka dotyczący „dwói” z biologii: „Nie będę się nią chwalił w domu, zaoszczędzę sobie kazania”). W książce znajdują się także listy Miziołka do rodziców, które chłopiec wysyła z kolonii, oraz listy między innymi dziadka do Miziołka czy Miziołka do kolegów.
Tematem zapisków chłopca są codzienne wydarzenia, emocje i przemyślenia. Opisuje zarówno to, co dzieje się w szkole, jak i życie domowe. Jest bystrym obserwatorem, niepozbawionym poczucia humoru. Wszystkie wydarzenia są dla niego ciekawe i warte opisania. Dzięki temu dokładnie wiemy, co się dzieje u niego w domu i jakie ma przygody w szkole.

Opisuje między innymi „wybryki” swojej zwariowanej mamy, która ciągle zmienia zainteresowania i miewa napady rozrzutności, podczas których kupuje mnóstwo nikomu niepotrzebnych rzeczy. Mama Miziołka zapisuje się między innymi na kurs medytacji (medytacja to inaczej rozmyślanie, mające na celu pozbycie się nieprzyjemnych uczuć). Jej najlepszą przyjaciółką jest Kornelia, która uwielbia wróżyć z kart, stawiać horoskopy i chodzić do wróżki. Potem mama postanawia chodzić na siłownię, grać na mandolinie, następnie zostaje ekologiem i chodzi na manifestacje w obronie wielorybów, a potem zaczyna pisać powieść. Miziołek szczegółowo opisuje reakcje swojego taty na owe pomysły i „ciche dni”, jakie z tego powodu zdarzają się w domu, widzimy jednak, że pomimo awantur, jakie czasem wybuchają, rodzice Miziołka bardzo się kochają, a chłopiec doskonale o tym wie, ponieważ traktuje ich konflikty raczej z przymrużeniem oka. Czasem wspomina też o relacjach rodzinnych w domach swoich kolegów - na przykład w domu chłopca o przezwisku Fifa mama pracuje i robi karierę, a ojciec zajmuje się domem i jest z tego powodu bardzo szczęśliwy. Miziołek chętnie przychodzi do kolegi w porze obiadu, gdyż jego tata doskonale gotuje - czego nie można powiedzieć o mamie Miziołka.

Jednym z powodów scysji w domu bohatera jest jego zwierzątko - szczur o wdzięcznym imieniu Ogryzek. Mama Miziołka go nie znosi i bezustannie na niego narzeka. Jest to spowodowane głównie tym, że szczur chodzi swobodnie po mieszkaniu i wiele razy zdarza mu się zawędrować w nieodpowiednie dla niego miejsce - na przykład został złapany na moczeniu ogona w kompocie.

Opisuje też pomysły i przygody swojej siostry Kasi - toczy z nią bezustanne walki, ponieważ Kaszydło go szpieguje i uwielbia donosić rodzicom. Od kolegów z przedszkola dziewczynka nauczyła się kląć jak szewc i pluć na odległość, co zdenerwowało rodziców i rozśmieszyło Miziołka. Nie wiadomo skąd zna też dużo nieprzyzwoitych wierszyków. Również najmłodsza siostra często daje się we znaki, na przykład ukrywając w pralce radio taty, które niestety się uprało i odwirowało; przez jakiś czas wyrzucała także do kosza na śmieci wszystko, co wpadło jej w ręce. „Najgorszym koszmarem” dla chłopca są połączone działania obu sióstr, które potrafią na przykład zdemolować jego pokój i namalować mu kwiatki w szkolnych zeszytach, podczas gdy on biega w koło i próbuje powstrzymać raz jedną, raz drugą.

Miziołek opisuje także wizytę rodziny z Włocławka z sześcioletnim synkiem Damiankiem, który natychmiast zabrał się do niszczenia mieszkania i terroryzowania Potworów (tak Miziołek nazywa swoje siostry). Kazał mówić do siebie Hi-Man. Celem wizyty był zakup komputera dla chłopczyka. Rodzina się obraziła, kiedy Papiszon skrzyczał Damianka za wchodzenie do jego pracowni bez pozwolenia. Ciekawe chwile przyniosła też wizyta ciotki, która odwiedziła Paryż i przywiozła kompletnie niepraktyczne prezenty - nakręcanego pieska dla Miziołka, różową pelerynę z Asterixem dla jego mamy i mandolinę dla taty. Ciotka uważa, że praktyczne prezenty są ohydne.

W szkole Miziołek jest lubiany, dobrze się uczy, choć zdarzają mu się potknięcia typu „dwója” z biologii. Ma wielu kolegów, z którymi świetnie się dogaduje, nawet jeśli czasem się pokłócą. Bierze udział w konkursie na wiersz o szkole, ale nie udaje mu się wygrać. Jedną z osób z klasy, o której dość często pisze, jest dziewczynka o przezwisku Pućka, którą Miziołek darzy niechętnym szacunkiem, ponieważ Pućka szybko biega, świetnie się bije i jest doskonała w każdej dziedzinie sportu. Chłopiec kocha się w koleżance z klasy, Beacie, i jest o nią zazdrosny, ale udaje brak zainteresowania. Uważa zresztą, że nie mógłby chodzić z dziewczyną, która szybciej od niego biega - Beata również jest bardzo wysportowana. Kochają się w niej wszyscy chłopcy z klasy, co niezmiernie denerwuje Miziołka.

Charakterystyka bohaterów

Miziołek - główny bohater, narrator książki, dwunastoletni chłopiec. Jego przezwisko przylgnęło do niego we wczesnym dzieciństwie, gdy pomylił słowa dziecięcej wyliczanki i zamiast „fiołek” powiedział „miziołek”. Rezolutny, wesoły chłopiec, ma dwie siostry - pięcioletnią Kasię i dwuletnią Anię. Jest pomysłowy i dowcipny, wciąż wymyśla nowe psikusy - np. przestawianie wszystkich zegarków, żeby można było dłużej spać. Nie lubi chodzić do szkoły, dlatego choroba napawa go radością. Uczy się dobrze. Prowadzi pamiętnik, w którym opisuje wszystkie perypetie swojej rodziny i przyjaciół. Bardzo związany z rodziną, uwielbia swoich dziadków, chętnie jeździ do nich w wakacje, pisze dużo listów. Ma wielu kolegów, jest bardzo lubiany w klasie. Nie przepada jedynie za swoimi siostrami, nieszczególnie lubi również inne dziewczęta. Podoba mu się jedynie Beata, koleżanka z klasy. Jest otwartym, wesołym i przyjacielskim dzieckiem.

Mamiszon - mama Miziołka, trzydziestoparoletnia kobieta, bardzo kocha swoje dzieci, ma duże poczucie humoru, uwielbia „Chatkę Puchatka”. Jest zaradna, choć nie potrafi gotować, a tym bardziej piec ciast. Nie pracuje, zajmuje się dziećmi w domu, często spotyka się z koleżankami. Ciągle wymyśla nowe hobby, np. pisanie powieści czy obronę wielorybów.

Papiszon - tata Miziołków, matematyk i maniak komputerowy, pracuje, często jest sprzymierzeńcem Miziołka w jego pomysłach (np. zatrzymanie szczurka, odwiedziny Kornelii). Ma na imię Grzegorz; podobno to mama Miziołka oświadczyła się jemu. Jest odpowiedzialnym, choć nieobliczalnym i zwariowanym ojcem rodziny; kochający i miły człowiek.

Kaszydło - naprawdę Kasia, około pięcioletnia siostra Miziołka, lubi przebierać się za królewnę, myszkować w rzeczach Miziołka, wierzy w Świętego Mikołaja, według Miziołka jest skarżypytą i kłamie. Nie lubi jarzyn, upycha je w rajstopy. Przebiegła, pomysłowa, rezolutna dziewczynka. Trochę kłótliwa, obrażalska i wścibska.

Klakson - kolega ze szkoły Miziołka.

Mały Potwór - Ania, siostrzyczka Miziołka, ma około dwóch lat. Jest tak nazywana przez Miziołka. „(...) Leje w majtki, pije z butelki i odmawia mówienia w ludzkim narzeczu, a wszystko po to, żeby utrzymać posadę Ukochanego Dzidziusia Mamusi”.

Beata - koleżanka z klasy Miziołka, wszyscy chłopcy się w niej kochają, jest bardzo ładna, czesze się w długi warkocz, dobrze się uczy i chodzi na treningi lekkoatletyczne. Podoba się również Miziołkowi.

Fifa - kolega ze szkoły Miziołka, ma szczura Gutka. Szczur okazał się szczurzycą, gdy urodził małe. Jedno z nich zostało oddane rodzinie Miziołka. Podgląda dziewczynki w szatni, wesoły, rezolutny, pomysłowy chłopiec.

Kuczmierowski - kolega ze szkoły Miziołka; sam zarobił na swoją skórzaną kurtkę. Chłopcy mu zazdroszczą. „Kuczmierowski ma nie tylko skórę, ma też mutację, wąsy mu rosną i pierwszorzędnie udaje psa. Dziewczynom nie trzeba więcej”. Pomysłowy, dojrzały chłopiec, potrafi sobie poradzić w każdej sytuacji.

Piroman - kolega z klasy Miziołka. Bardzo pomysłowy i rezolutny. Wymyśla, w jaki sposób można zarobić pieniądze, i chłopcy postanawiają wróżyć z kart. Wymyśla też proste urządzenie: „pierdzik” z papieru i gumki recepturki, co skutkuje pałą z zachowania. Ciągle wpada na nowe pomysły, chce zaliczać matematykę hipnotyzując nauczycielkę, przekonuje, że leczy dotykiem.

Zarazek - kolega z klasy Miziołka, wszczyna bójki, niezbyt dobrze się uczy.

Czas i miejsce akcji

Akcja książki rozgrywa się w czasach współczesnych nam, od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku (wiemy o tym tak dokładnie w oparciu o daty umieszczane przez Miziołka na początku każdej notatki). Wydarzenia dzieją się w przeważającej części w Warszawie, w domu i szkole Miziołka, niektóre mają miejsce w Powsinie i Kiełpinie, gdzie mieszkają jego dziadkowie i znajomi rodziny, i na koloniach nad morzem oraz na wycieczce szkolnej w Zakopanem.

Problematyka

„Dynastia Miziołków” to książka przede wszystkim humorystyczna. Jej celem jest pokazanie codziennego życia dorastającego chłopca, który ma problemy takie same, jak jego rówieśnicy - konflikty z rodzicami, przyjaźnie z kolegami, pierwsza miłość. Miziołek jest chłopcem bystrym, inteligentnym, dlatego zwykle potrafi ocenić swoje kłopoty z dystansu i opisać je z humorem.

Biografia autora

Joanna Olech urodziła się w 1955 roku, z wykształcenia jest grafikiem. Jest znana jako autorka książek dla dzieci, publikuje też artykuły o literaturze dziecięcej w prasie. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród i wyróżnień. Dynastia Miziołków jest jej literackim debiutem, inne książki jej autorstwa to m.in. Czerwony kapturek, Gdzie diabeł mówi: do usług, Pompon w rodzinie Fisiów.