Mitologia Grecka – Mit o Edypie
Autor: Jan Parandowski
Streszczenie:
Gdy na tronie Teb zasiadł Lajos zapoczątkował tragiczne pokolenie władców. Wyrocznia Delficka przepowiedziała mu iż „polegnie z ręki własnego syna, który w następstwie ożeni się z jego żoną, a swoją matką, Jokastą.”Gdy tylko Jokasta urodziła syna przekuto mu pięty żelaznymi kolcami, związano i porzucono w górach. Pozostawione niemowlę znaleźli pasterze i zabrali do królowej Koryntu. Chłopiec otrzymał imię Edyp. 
Przez swoich rówieśników był traktowany jako podrzutek. Postanowił udać się do Wyroczni Delfickiej by dowiedzieć się o swoim pochodzeniu. Ta ostrzegła go „aby nie wracał do ojczyzny, gdyż zabije ojca i ożeni się z matką.” Niestety Edyp przez swoją niewiedzę źle zrozumiał ostrzeżenie, które dotyczyło Lajosa i Jokasty, a nie królowej Koryntu. Zdecydował odejść. Po drodze spotkał służbę ze swoim panem. Edyp pokłócił się z nim i go zabił nie wiedząc iż ten człowiek jest jego ojcem. Pewnego dnia Korynt nawiedził dziwny stwór, który zjadał ludzi „Nazywał się Sfinks. Miał twarz i piersi kobiety, a resztę ciała lwa, ze skrzydłami jak u ptaka.” Nikt nie potrafi rozwiązać postawionej przez sfinksa zagadki “Co to za zwierzę, obdarzone głosem, które z rana chodzi na czworakach, w południe na dwóch nogach, a wieczorem na trzech?". By pozbyć się potwora Kreon ogłosił ,że ten go rozwiąże zagadkę ożeni się z Jokastą i zostanie królem Teb. Wyzwanie to postanowił podjąć Edyp, który pojawił się w Tebach. Następnego dnia poszedł do Sfinksa i dał mu odpowiedź „Człowiek chodzi rano, to jest w dzieciństwie, na czworakach; gdy urośnie, staje się zwierzęciem dwunożnym; a w starości, która jest życia wieczorem, podpiera się laską, jakby mu trzecia noga przybyła" po usłyszeniu wyjaśnienia Sfinks rzucił się w przepaść. Natomiast Edyp został królem Teb i ożenił się z Jokastą. Z ich związku urodziło się dwóch synów: Polinejkes Eteoklesa oraz dwie córki: Antygona i Ismena. Spokój Edypa trwał krótko nad królestwem zawisła klątwa bogów. Królestwo nawiedziły klęski „Ziemia leżała twardym ugorem i ziarno rzucone w glebę nie puszczało kiełków. Dzieci przychodziły na świat nieżywe. Zwierzęta nie rozmnażały się”. By poznać powód nieszczęść postanowiono wezwać wieszcza Tejrezjasza: „Był to ślepy starzec z długą, białą brodą. Najpierw był kobietą i pod wpływem czarów stał się mężczyzną. Utracił wzrok w młodości, gdy ujrzał Atenę nagą w kąpieli. Dzeus dał mu życie siedem razy dłuższe niż zwykłych ludzi”. Mimo braku wzroku znał tajemnice dotyczące przyszłości. Prawdę, którą wyjawił sprawiła, że Jokasta powiesiła się, a Edyp wykuł sobie oczy. Ubrał się w strój żebraczy i przemierzał miasta opierając się o kiju. Prowadziły go Antygona i Ismena. Dotarł do Kolonos gdzie zmarł i został pochowany w gaju. Władzę w Tebach przejęli jego synowie, którzy ustalili że przez jedne rok jedne z nich będzie panował, a potem następny. Na początku władza przypadła Eteoklesowi, ale nie był skory ustąpić bratu i wygnał go. Polinejkes znalazł schronienie w Argos u króla Adrastosa. Potem ożenił się z jego córka. Z czasem Polinejkes namówił króla do wojny z Tebami. Rezultacie Eteokles poniósł klęskę, a tron przypadł Kreonowi. Polinejskes okazał się zdrajcą i poniósł śmierć. Kronos zakazał jego pochówku pod „karą śmierci uczcić go pogrzebem”. Antygona mimo nakazu postanowiła pochować brata. Za swoje postępowanie została zamurowana żywcem w piwnicy. Dziesięć lat po tragicznych wydarzeniach Terezjasz ostrzegł Tebiatenczyków przed atakiem synów nieżyjących dowódców. W drodze z Teb, Terezjasz zmarł po napiciu się wody z pewnego źródła. Miasto po na jeździe zostało doszczętnie zniszczone. A złoto znalezione przez wojska ofiarowano świątyni delfickiej.
Źródło: https://youtu.be/SzRLUaHG_wk
